Υπέρταση: Η «σιωπηλή νόσος» και η δράση MMM24

Της δρος Γιώτας Βελούδη*

Η 17η Μαΐου έχει οριστεί από την Παγκόσμια Ένωση κατά της Υπέρτασης ως μέρα αφιερωμένη στην πρόληψη και σωστή διαχείριση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, λόγω του σημαντικού ρόλου της ως αιτίας πρόωρου θανάτου και νοσηρότητας.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 1,28 δισεκατομμύρια ενήλικες ηλικίας 30 -79 ετών παγκοσμίως πάσχουν από υπέρταση. Σύμφωνα με την ίδια πηγή για το 2019, στην Κύπρο το ποσοστό του πληθυσμού ενηλίκων ηλικίας 30-79 ετών που πάσχει από αρτηριακή υπέρταση ήταν κατά μέσο όρο 31%. Ο ΠΟΥ χαρακτηρίζει τον έλεγχο της υπέρτασης ως τον πιο σημαντικό προληπτικό παράγοντα για καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια και νεφρικές δυσλειτουργίες - ακριβώς επειδή πολλοί δεν γνωρίζουν ότι έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση.

Η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως «σιωπηλή νόσος» αφού δεν έχει συμπτώματα με αποτέλεσμα, είτε να υποδιαγιγνώσκεται, είτε η διάγνωση να γίνεται καθυστερημένα. Εκτιμάται ότι το 46% των ενηλίκων με υπέρταση δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από αυτήν. Λιγότερο από το μισό των ενηλίκων (42%) με υπέρταση διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται. Στην Κύπρο, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί μία «σιωπηλή απειλή», πολλές φορές αδιάγνωστη, αλλά με σημαντικές συνέπειες για την υγεία μας.

Η συστολική πίεση (o πρώτος αριθμός ή μεγάλη πίεση) αναφέρεται στην πίεση στις αρτηρίες κατά τη διάρκεια της συστολής της καρδιάς, δηλαδή όταν η καρδιά συστέλλεται για να προωθήσει το αίμα μέσω των αρτηριών προς τα όργανα του σώματος. Η διαστολική πίεση (δεύτερος αριθμός ή μικρή πίεση) αντιπροσωπεύει την πίεση στις αρτηρίες όταν η καρδιά χαλαρώνει και γεμίζει με αίμα. Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, πίεση από 90/60 mmHg έως 120/80 mmHg θεωρείται ιδανική, πίεση από 120/80 mmHg έως 140/90 mmHg υποδεικνύει κίνδυνο ανάπτυξης υψηλής πίεσης και συνιστάται η αναθεώρηση του τρόπου ζωής και ο επανέλεγχος της πίεσης. Πίεση 140/90 mmHg ή υψηλότερη υποδηλώνει υψηλή αρτηριακή πίεση και απαιτεί άμεσες αλλαγές στον τρόπο ζωής και επίσκεψη σε γιατρό.

Ωστόσο, και σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης (εγκεκριμένες επίσης από τη Διεθνή Εταιρεία Υπέρτασης), η διάγνωση της υπέρτασης δεν πρέπει να βασίζεται σε μία μόνο επίσκεψη σε επαγγελματία υγείας. Στην πλειονότητα των αξιολογήσεων, μια ακριβής μέτρηση της αρτηριακής πίεσης απαιτεί τουλάχιστον δύο έως τρεις επισκέψεις σε διαστήματα 1-4 εβδομάδων. Επιπλέον, σημαντική διευκρίνιση αυτών των οδηγιών είναι η σωστή εκτίμηση της αρτηριακής πίεσης η οποία πρέπει να χρησιμοποιεί τον μέσο όρο των δύο τελευταίων από τις τρεις μετρήσεις σε μια επίσκεψη.

Φέτος, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Υπέρτασης, το biobank.cy, Κέντρο Αριστείας για Βιοτράπεζα και Βιοϊατρική Έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου, συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση γύρω από τη «σιωπηλή νόσο», εστιάζοντας στην εκτίμηση του μεγέθους του προβλήματος μέσω του έργου May Measurement Month 2024 (MMM24).

Το έργο MMM24 είναι μια παγκόσμια πρωτοβουλία προσυμπτωματικού ελέγχου που στοχεύει στην ανάδειξη της ανάγκης για αυξημένη ευαισθητοποίηση σχετικά με την αρτηριακή πίεση. Η πρωτοβουλία αυτή διοργανώνεται από τη Διεθνή Εταιρεία Υπέρτασης και την Παγκόσμια Εταιρεία Υπέρτασης, οι οποίες συνεργάζονται με εθελοντές επαγγελματίες υγείας για τον έλεγχο 25 εκατομμυρίων ενηλίκων σε περισσότερες από 100 χώρες.

Στην Κύπρο, όπως και σε άλλες χώρες, ενήλικες εθελοντές καλούνται να μετρήσουν την αρτηριακή τους πίεση. Η πρωτοβουλία συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δράσεις σε ιατρεία, φαρμακεία, γυμναστήρια και δημόσιους χώρους όπου θα πραγματοποιούνται δωρεάν μετρήσεις αρτηριακής πίεσης σε πολίτες άνω των 18 ετών. Εξετάζοντας όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους, η παγκόσμια αυτή μελέτη έχει ως κύριο στόχο να προσδιοριστεί η επιβάρυνση της υψηλής αρτηριακής πίεσης σε όλο τον κόσμο.

Η Κύπρος συμμετέχει με πρωτοβουλία του Κέντρου Αριστείας biobank.cy, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας, και τη στήριξη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, της Εταιρείας Γενικής Ιατρικής Κύπρου και του Παγκύπριου Φαρμακευτικού Συλλόγου, ενώ τη δράση επιχορηγεί η εταιρεία C. GEORGIOU LAB SUPPLIES LTD. Συντονιστές είναι ο καθηγητής Κωνσταντίνος Δέλτας και η δρ Γιώτα Βελούδη. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η έρευνα έχει εγκριθεί από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου (Αρ. Φακέλου: EEBK EP 2024.01.141).

Από τις 17 Μαΐου έως και την 31η Ιουλίου μπορείτε να λάβετε μέρος στην παγκόσμια αυτή πρωτοβουλία, αφιερώνοντας δέκα λεπτά από τον χρόνο σας και προβαίνοντας σε δωρεάν μέτρηση αρτηριακής πίεσης στους ενδεδειγμένους σταθμούς μετρήσεων. Η συμμετοχή σας στο MMM24 μπορεί να σώσει ζωές, αφού αποτελεί το πρώτο βήμα για την αποφυγή των αρνητικών συνεπειών της υπέρτασης.

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Κέντρου Αριστείας για περισσότερες πληροφορίες πατώντας στον σύνδεσμο εδώ ή επικοινωνήστε μαζί μας στο 77771838.

*Λειτουργού Ερευνητικών Έργων biobank.cy Κέντρου Αριστείας – Βιοτράπεζας και Βιοϊατρικής Έρευνας Πανεπιστημίου Κύπρου