«Το μέλλον για εξαγωγές LNG», του Δρος Χαράλαμπου Έλληνα

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΕΛΛΗΝΑ*

Συμμετείχα στο FLAME 2024, το κορυφαίο συνέδριο φυσικού αερίου στην Ευρώπη, στο Άμστερνταμ στα τέλη Απριλίου. Το θέμα του συνεδρίου ήταν «Αντιμετώπιση του ενεργειακού τριλἠμματος», με πρωταρχικό θέμα το LNG.

Ένα βασικό ερώτημα ήταν ότι με το επόμενο κύμα νέων προμηθειών LNG από τις ΗΠΑ και το Κατάρ να αυξάνεται από το 2026 και με την προτεραιότητα να δίνεται στην ενεργειακή μετάβαση, υπάρχει μέλλον για νέα έργα LNG πέρα από αυτά που είναι ήδη στα σκαριά; Οι υποστηρικτές του κλίματος προβλέπουν μια φθίνουσα ζήτηση φυσικού αερίου παγκοσμίως μετά το 2030. Είναι όμως σωστό;

Θα υπάρξει αυξανόμενη ζήτηση για LNG μετά το 2030; Πού είναι το μέλλον μιας τέτοιας ζήτησης και θα δεσμευτεί η Ευρώπη να αγοράζει LNG με μακροπρόθεσμα συμβόλαια καθώς προχωρεί με την ενεργειακή μετάβαση;

Η δική μου παρουσίαση στο συνέδριο ήταν σχετικά με το πώς το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου μπορεί να συμβάλει και τις προοπτικές εξαγωγής σε ευρωπαϊκές και παγκόσμιες αγορές.

Ευρώπη

Η Ευρώπη εξήλθε από την κρίση, αλλά μια νέα πραγματικότητα διαμορφώνεται. Ο ήπιος χειμώνας, η ενεργειακή απόδοση, η αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η βιομηχανική συρρίκνωση οδήγησαν σε μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά περίπου 20%. Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί, αλλά αναμένεται να παραμείνουν υψηλότερες από τα επίπεδα πριν από την κρίση έως και $2/mmBTU (ανά περίπου 1.000 κυβικά πόδια).

Ωστόσο, η ενεργειακή μετάβαση δεν συμβαίνει τόσο γρήγορα όσο θα ήθελε η Πράσινη Συμφωνία και άλλοι. Παρόλο που προχωρά, φαίνεται όλο και πιο δύσκολο για την Ευρώπη να επιτύχει τους στόχους Fit-for-55. Αυτό σημαίνει ότι θα εξακολουθεί να βασίζεται στο φυσικό αέριο μετά το 2030, αλλά η ζήτηση θα μειώνεται.

Μέχρι το 2040 η ζήτηση για LNG στην Ευρώπη προβλέπεται να μειωθεί σε περίπου 100 εκατομμύρια τόνους ετησίως (mtpa). Αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα και καθιστά δύσκολη τη σύναψη μακροπρόθεσμων συμβάσεων LNG.

Η Πράσινη Συμφωνία έχει χάσει την κατεύθυνση. Έχει περάσει τις «μέρες δόξας» της και δέχεται αυξανόμενες επιθέσεις καθώς ψηφοφόροι και επιχειρήσεις ανησυχούν για το κόστος της μετάβασης. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι όλο και περισσότερο περιβαλλοντικές νομοθεσίες της ΕΕ αμφισβητούνται και αποδυναμώνονται. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία ανησυχεί εξαιρετικά για την έκταση της αποβιομηχάνισης στην ΕΕ.

Μετά τις εκλογές του Ιουνίου, η προσοχή αναμένεται να στραφεί στην άμυνα και την ασφάλεια, καθιστώντας πολύ πιθανό ότι η Πράσινη Συμφωνία δεν θα είναι πλέον η κορυφαία προτεραιότητα της ΕΕ. Θα χρειαστεί να γίνει πιο ρεαλιστική και να ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανησυχίες των πολιτών, αποδεικνύοντας ότι παρέχει σαφή οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Η ΕΕ θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει μια σειρά από πραγματικότητες, συμπεριλαμβανομένων των αυξανόμενων προκλήσεων για την ανταγωνιστικότητά της και τη συρρίκνωση της βιομηχανίας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα το φυσικό αέριο να παραμείνει σε ζήτηση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Το μέλλον για το φυσικό αέριο βρίσκεται στην Ασία

Η μελλοντική ζήτηση LNG θα ηγείται από την Ασία, ιδιαίτερα από την Κίνα. Η ταχεία πληθυσμιακή και οικονομική ανάπτυξη θα διατηρήσει τη ζήτηση για φυσικό αέριο υψηλή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ακόμη και μετά τη ραγδαία αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Καθώς η Ασία αναμένεται να αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας έως το 2050 και με πολλές χώρες να αναζητούν φυσικό αέριο για να υποστηρίξουν την ενεργειακή μετάβαση για να τις βοηθήσουν στην απεξαρτοποίηση από τον άνθρακα, οι ανάγκες της περιοχής για νέες, αξιόπιστες προμήθειες είναι πολύ πραγματικές.

Με ανησυχίες για την ποιότητα του αέρα, η Κίνα ειδικότερα στοχεύει να αυξήσει το μερίδιο του φυσικού αερίου στο ενεργειακό της μείγμα από 8% το 2023 σε 15% το 2030. Ομοίως, η Ινδία σχεδιάζει να αυξήσει τη χρήση φυσικού αερίου από 6% τώρα σε 15% έως το 2030. Ένα μεγάλο μέρος θα προέρχεται από εισαγωγές LNG.

Όχι μόνο φαίνεται πολύ πιθανό ότι η αγορά θα απορροφήσει όλο το νέο LNG, αλλά η άποψη στο συνέδριο ήταν ότι μέχρι το 2030 θα αναπτυχθεί ένα χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, που θα απαιτεί νέα έργα για αύξηση της προσφοράς.

Η προσδοκία στο συνέδριο ήταν ότι η παγκόσμια ζήτηση LNG θα αυξηθεί σε περίπου 700mtpa έως το 2040, από πάνω από 400mtpa τώρα. Αυτή η αύξηση της ζήτησης θα οδηγηθεί από την Κίνα, την Ινδία και την Ιαπωνία. Μόνο στην Κίνα, η ζήτηση LNG αναμένεται να αυξηθεί από περίπου 70mtpa τώρα σε περίπου 160mtpa μέχρι το 2040.

Χωρίς μια σταδιακή αλλαγή στην κλιματική πολιτική και την τεχνολογική πρόοδο, το φυσικό αέριο και το LNG θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην εξισορρόπηση των διακοπτόμενων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην κάλυψη της αναμενόμενης αύξησης της μελλοντικής παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας, με επικεφαλής την Ασία και την Αφρική.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης της προσφοράς LNG θα παρέχεται από τις ΗΠΑ και το Κατάρ. Αλλά θα υπάρχει χώρος για την Κύπρο.

Υπάρχει μέλλον για εξαγωγές LNG από την Κύπρο;

Με τη Chevron να έχει ήδη ανακοινώσει σχέδια εξαγωγής φυσικού αερίου από το «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο και την ENI να ακολουθεί την ίδια διαδρομή για φυσικό αέριο από το τεμάχιο 6, υπάρχει μέλλον για εξαγωγές LNG από την Κύπρο;

Κατά την άποψή μου αυτό είναι στα χέρια της ExxonMobil. Η εταιρεία έκανε μια σημαντική ανακάλυψη φυσικού αερίου στο τεμάχιο 10 το 2019 - το κοίτασμα «Γλαύκος» με εκτιμώμενα αποθέματα 5-8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (tcf). Πραγματοποίησε μια επιβεβαιωτική γεώτρηση το 2022 και σχεδιάζει άλλη μια γεώτρηση φέτος.

Ο υπουργός Ενέργειας ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η ExxonMobil έχει εντοπίσει υποσχόμενους στόχους στα τεμάχια 5 και 10 και σκοπεύει να πραγματοποιήσει εξερευνητικές γεωτρήσεις φέτος και το 2025. Ανέφερε επίσης ότι υπάρχουν «σοβαρές ενδείξεις» για νέες ανακαλύψεις φυσικού αερίου.

Η στρατηγική της ExxonMobil στην Κύπρο βασίζεται σε μεγαλεπήβολους στόχους. Το 2019, η ExxonMobil δήλωσε ότι αναζητά σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου, όχι μόνο από ένα κοίτασμα φυσικού αερίου αλλά πιθανότατα πολλά, για να υποστηρίξει το τελικό της σχέδιο για την κατασκευή τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο για εξαγωγές LNG. Πιστεύω ότι αυτό εξακολουθεί να ισχύει. Η εμπορική βιωσιμότητα μιας τέτοιας εγκατάστασης βελτιώνεται με τον αριθμό των «τρένων» υγροποίησης. Δύο ή τρία τέτοια τρένα, χωρητικότητας 5 mtpa το καθένα, θα απαιτήσουν ποσότητες αερίου της τάξης των 10-15 tcf. Υποθέτοντας επιτυχημένες ανακαλύψεις, το νωρίτερο που θα μπορούσε να γίνει είναι προς το τέλος αυτής της δεκαετίας ή στις αρχές της επόμενης.

Ένα τέτοιο τερματικό θα μπορούσε επίσης να δεχτεί ισραηλινό αέριο, εάν εξακολουθεί να είναι διαθέσιμο για εξαγωγή, με τον ίδιο τρόπο που εξετάστηκε το 2012-2013, πριν χαθεί η ευκαιρία.

Αυτός είναι ο απώτερος στόχος. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από τις παγκόσμιες αγορές και τις τιμές, και από την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η ενεργειακή μετάβαση. Αλλά η άποψη στο συνέδριο FLAME για το μέλλον του LNG ήταν θετική.

Οι δυνατότητες για εξαγωγές LNG από την Κύπρο βελτιώνονται, αλλά θα πρέπει να μετριάζουμε τις προσδοκίες μας. Πρώτα, πρέπει να ανακαλύψουμε το φυσικό αέριο και, στη συνέχεια, οι παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου να συνεχίσουν να είναι ευνοϊκές. Ωστόσο, αν γίνουν ανακαλύψεις ποσοτήτων φυσικού αερίου που απαιτούνται για την πρόοδο σε μεγάλα εξαγωγικά έργα, η ExxonMobil, η Chevron, η Shell, η Total και η ENI είναι από τις πιο ικανές εταιρείες για να προχωρήσουν σε αξιοποίηση.

*Aνώτερου σύμβουλου στο Παγκόσμιο Κέντρο Ενέργειας του Ατλαντικού Συμβουλίου (the Global Energy Centre, the Atlantic Council)